Bystrojowice

Sołtys: Basak Szymon

Wioska Bystrojowice graniczy od wschodu z Żukowem i Śmiechowicami, od południa z Chobrzanami i Gorzyczanami, od zachodu ze Świątnikami i Faliszowicami, natomiast od północy z Wielogórą i Bilczą. Położona jest w gminie Samborzec w powiecie sandomierskim (woj. świętokrzyskie).

Obecnie wieś Bystrojowice zajmuje powierzchnię 230,09 hektara. Zamieszkuje w niej 80 osób, w tym 41 kobiet i 39 mężczyzn. Dzieci i młodzież uczęszczają do szkoły podstawowej i gimnazjum w Chobrzanach. Miejscowa ludność zajmuje się głównie uprawą warzyw i ogrodnictwem. Przez wieś przebiega droga powiatowa do Chobrzan i trzy drogi gminne.

Według Jana Długosza, miejscowość Bystrojowice w XIV wieku znana,była pod nazwą Bystrzejewice, Bystrzeyowicze. Był tam folwark i karczma a wieś należała do gminy i parafii Samborzec. Odległość od Sandomierza wynosiła 13 wiorst a od drogi bitej Sandomierz – Opatów 6 wiorst. Z chwilą utworzenia parafii w Chobrzanach od połowy XIV wieku Bystrojowice należą do parafii Chobrzany. I tam z łanów kmiecych i karczmy oddawano dziesięcinę. Natomiast folwark dziesięcinę oddawał kościołowi we Wrzawach.

W 1789 roku Bystrojowice były własnością Wincentego Głoskowskiego syna Franciszka. Na początku XIX wieku właścicielem Bystrojowic i Zajezierza był Onufry Popiel. Majątek obu wsi wyceniony był na 67 500 srebrnych rubli i zajmował powierzchnię rozległą 377 mórg. W Bystrojowicach zamieszkiwały 92 osoby w 15 domach.

Dobra ziemskie Bystrojowic w okręgu i powiecie sandomierskim guberni radomskiej od dóbr Zajezierze w 1825 roku hipotecznie oddzielono. Przed 1825 rokiem dobra Bystrojowice i Zajezierze należały wspólnie do Hipolita Popiela, który odziedziczył te dobra po swoim ojcu Onufrym Popielu jak też w spadku po bracie Józefie Popielu. W 1861 roku dobra Bystrojowic przechodzą na Wiktorię Popiel, która z kolei 22 czerwca 1878 roku sprzedała dobra za 18 000 srebrnych rubli Wiktorowi Pietruszewskiemu. Wiktor Pietruszewski 5 sierpnia 1884 roku rozsprzedał większą część ziemi za 38 290 srebrnych rubli pomiędzy 69 gospodarzy z wioski i okolicy. Pozostałą część dóbr Bystrojowic zakupili gospodarze w kolejnych latach.

Budynek dworu w Bystrojowicach był drewniany, lecz osadzony na kamiennym fundamencie, otynkowany, dość długi (ok. 15 metrów). Miał dach dwuspadowy kryty gontem. Pośrodku budynku stał murowany ganek, aktualnie rozebrany. Po drugiej stronie drogi dojazdowej do folwarku stały czworaki dla fornali i służby rolnej. Na wschód od budynku dworu - murowany spichlerz i stajnie. Przed II wojną światową u gospodarza Walentego Szwajdy funkcjonowała kuźnia a na posesji u Szczepana Bogdańskiego stał wiatrak (młyn wietrzny), po wojnie rozebrany. Z usług kowala i młynarza korzystali głównie mieszkańcy wioski.

Budynek dawnego dworu. Widok od zachodu. Stan na sierpień 2014 roku. Fot. A. Cebula

W latach trzydziestych ubiegłego wieku we wsi zawiązało się koło Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”, które skupiało głównie młodych chłopaków z wioski.

W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku szewcem we wsi był Władysław Kaczmarski.

Przed II wojną światową sołtysem w Bystrojowicach był Jan Komorowski. W czasie okupacji niemieckiej - Walenty Grzegorczyk, pod koniec wojny – Jan Olechowski. Po II wojnie światowej funkcję sołtysa kolejno piastowali: Marian Malec, Walenty Szwajda, Andrzej Śliwiński. Aktualnie sołtysem wioski jest Barbara Zych.

Spichlerz byłego dworu w Bystrojowicach. Stan na lipiec 2014 roku. Fot. A. Cebula

W 1943 roku do niewoli niemieckiej dostał się mieszkaniec wsi Wielguszewski, który do domu nie powrócił.

Wieś Bystrojowice do 1954 roku należała do gminy Samborzec. 5 grudnia 1954 roku z dawnej gminy Samborzec wydzielono wieś Bystrojowice i włączono ją pod administrację Gromadzkiej Rady Narodowej w Chobrzanach.

Pod koniec grudnia 1972 roku po zlikwidowaniu GRN w Chobrzanach wioskę Bystrojowice ponownie przekazano do nowo utworzonej Gminnej Rady Narodowej w Samborcu. W 1958 roku wioska została zelektryfikowana, wiele robot związanych z robotami ziemnymi wykonali mieszkańcy wioski w czynie społecznym.

W latach siedemdziesiątych w wiosce znajdował się punkt biblioteczny oraz punkt skupu owoców i warzyw, zaś mieszkańcy wioski korzystali z usług telekomunikacyjnych na poczcie w Chobrzanach.

Zabudowania wiejskie położone są na malowniczych wzniesieniach przeciętych wąwozami lessowymi. Poniżej rozciągają się rozległe łąki, przez które przepływa mała rzeka, przez mieszkańców wioski nazwana Kopaniną. Swój początek bierze ze źródeł za cmentarzem we wsi Świątniki i dopływa do Gorzyczanki.

Bystrojowice od połowy XIV wieku należą do parafii św. Jana Ewangelisty i św. Marty w Chobrzanach.

Figura Chrystusa Miłosiernego. Fot. A.Cebula

Na terenie wioski znajduje się figura Chrystusa Miłosiernego ufundowana przez mieszkańców w 2005 roku w 25 rocznicę pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II oraz krzyż betonowy z 1946 roku fundacji Walentego Grzegorczyka.

 Opracowanie tekstu: Andrzej Cebula