Zajeziorze

Sołtys: Skrzypczyński Andrzej

Wieś Zajeziorze należy do jednej z największych obszarowo wiosek w gminie Samborzec. Zajmuje powierzchnię 490,53 hektara. Zamieszkuje tam 515 osób, w tym 257 mężczyzn i 258 kobiet. Zabudowa wioski jest jednak bardzo rozproszona.

Wioska Zajeziorze od wschodu przez jezioro Bogoryjskie graniczy z Bogorią Skotnicką, od zachodu – z Szewcami i Samborcem, od północy – z Zawierzbiem i od południa – ze Skotnikami oraz częścią Bogorii.

Wyróżnia się następujące części wsi: Stara Wieś, Przyłogi, Zabrodzie, Sachalin, Siedliska, Przylasek, Podolszynie, Podmłynie, Ogrody i Baran. Przez wieś przebiega jedna droga powiatowa Samborzec – Skotniki oraz sieć dróg gminnych łączących poszczególne przysiółki z centrum wioski.

Pomiędzy Zajeziorzem i Bogorią Skotnicką znajdują się dwa jeziora: Bogoryjskie i Jandowe (nazwa pochodzi od nazwiska Jando) połączone rowem melioracyjnym i dalej kanałem poprzez przepompownię do rzeki Koprzywianki. Dzieci z wioski w wieku szkolnym uczęszczają do szkoły w Skotnikach.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 27 listopada 2000 roku w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw oraz rodzaju niektórych miejscowości zmieniono nazwę wioski Zajezierze na Zajeziorze. Oficjalnie od tego dnia nazwa Zajeziorze zaczęła figurować w dokumentach urzędowych.

Budynek byłego dworu w Zajeziorzu następnie szkoły podstawowej. Aktualnie dom prywatny rodziny Rogów. Stan na listopad 2014 roku. Fot. A. Cebula

W połowie XV wieku  wieś Zajezierze należała do parafii Samborzec i była własnością Trestbki herbu Gryf. Miała 9 łanów kmiecych i rolę, z których dziesięcinę wartości 12 grzywien dawano kościołowi w Samborcu. Folwark rycerski i role dworskie dawały dziesięcinę kościołowi w Bobowej.

W XVI wieku wioska należała do rodziny Skotnickich.  W drugiej połowie XVII wieku właścicielem Zajeziorza był Krzysztof Skotnicki. Natomiast już w 1789 roku wieś Zajeziorze należała do Józefa Konopki – syna Adama, skarbnika łomżyńskiego. Józef Konopka był łowczym dziedzicznym, do niego należała także część Bogorii.

Na początku XIX wieku właścicielem Zajeziorza i wsi Bystrojowice był Onufry Popiel. Majątek obu wiosek wyceniony był na 67 500 srebrnych rubli.

W 1825 roku dobra majątku Zajeziorze hipotecznie odłączono od dóbr wsi Bystrojowice. Folwark Zajeziorze należał do Hipolita Popiela, który odziedziczył go po swoim ojcu - Onufrym i swoim bracie - Józefie Popielu w spadku.

W 1827 roku w Zajeziorzu (wieś i folwark) było 40 domów i 218 mieszkańców.

Pod koniec XIX wieku wieś nadal składała się z części włościańskiej i części folwarcznej. Folwark w 1888 roku należał do rodziny Popielów i był rozległy na 668 mórg pola, w tym gruntów ornych i ogrodów 317 mórg, łąk – 92 morgi, pastwisk – 53 morgi, lasu – 31 mórg, w odpadkach (resztówkach) – 12 mórg, nieużytków było 113 mórg. Był jeden budynek murowany i 19 drewnianych, w tym budynki czworaków. Las na terenie folwarku był nieurządzony.

Właścicielką majątku Zajeziorze w 1861 roku była Wiktoria Popiel. Część włościańska zajmowała 213 mórg powierzchni, w której było 36 domów i zamieszkiwało w niej 279 mieszkańców.

Budynki chłodni i przechowalni owoców grupy producenckiej „SanGrow” i „SanRaj”. Fot. A. Cebula

Do Zajeziorza należała także Bogoria Zajezierska z 7 mieszkańcami i powierzchnią 55 mórg pola. Na terenie wioski był wiatrak (młyn wietrzny). Wieś była odległa od Sandomierza 8 wiorst. Mieszkaniec wsi Wincenty Róg wyjechał do pracy na zarobek do USA. Po powrocie w 1905 roku zakupił część gruntów byłego folwarku wraz z budynkiem dworu, w którym w jednej części zamieszkiwała rodzina Rogów, a w drugiej części ulokowana była jedno a następnie trzyklasowa Publiczna Szkoła Powszechna. W budynku nauczana była również religia. Szkoła funkcjonowała do końca II wojny światowej. Długoletnią nauczycielka tej szkoły była pani Irena Gawrońska. Po wyzwoleniu utworzono 4-klasową szkołę podstawową w Zajeziorzu, która funkcjonowała do 1970 roku i umiejscowiona była w wynajętej sali budynku u gospodarza Jana Roga. Po zlikwidowaniu szkoły w Zajeziorzu młodzież i nauczycielkę Marię Stefaniak przeniesiono do Zbiorczej Szkoły Gminnej w Samborcu. Na krótko utworzono szkołę zerówkę, ale i ją zlikwidowano.

Na przestrzeni wieków wioskę trapiły ciągłe powodzie i wylewy rzeki Wisły. Rzeka nie była obwałowana. W czasie powodzi w 1934 i 1960 roku woda zalała budynki mieszkalne i gospodarcze oraz pola uprawne tej miejscowości.

Przed II wojną światową we wsi zamieszkiwała jedna rodzina żydowska zajmująca się handlem. Dalszy los tej rodziny nie jest znany.

W latach siedemdziesiątych w wiosce działało Koło Gospodyń Wiejskich a rolnicy byli zorganizowani w Kółku Rolniczym. Wyprodukowane owoce i warzywa rolnicy sprzedawali na skupie Spółdzielni Owocowo Warzywnej w Zajeziorzu.

Prąd elektryczny do wioski podłączono w 1960 roku. W 1983 roku wybudowano nowy budynek remizy strażackiej. Ochotnicza Straż Pożarna w Zajeziorzu zawiązała się w 1954 roku i działa nadal, niosąc pomoc mieszkańcom w trudnych chwilach podtopień Wisły i Koprzywianki.

Długoletnim stażem sołtysa wsi Zajeziorze poszczycić się mogą Jan Szal i Władysław Zioło. Aktualnie funkcję sołtysa wioski sprawuje Andrzej Skrzypczyński.

Na terenie wioski funkcjonuje sklep ogólnospożywczy prowadzony przez Elżbietę i Wincentego Roga.

W 2014 roku w tej miejscowości zawiązała się Grupa Producencka skupu owoców i warzyw. Prezesem grupy został mieszkaniec wioski Sebastian Róg. Grupa skupia 55 członków a zakresem działania objęto skup owoców z obszaru około 400 hektarów sadów z kilku województw.

Mieszkańcy Zajeziorza należą do parafii kościoła Trójcy Przenajświętszej w Samborcu. Na terenie wioski znajdują się przydrożne znaki wiary przodków tej miejscowości. Są to cztery krzyże i trzy figury Matki Boskiej Niepokalanej.

Krzyż kamienny. Fundator Wincenty i Franciszka Rogowie z Zajeziorza. Fot. A.Cebula

Opracowanie tekstu: Andrzej Cebula