Strączków

Sołtys: Gil Katarzyna

Strączków jest wsią sołecką o dość gęstej zabudowie usytuowaną głównie na wyżynie przy drodze powiatowej nr. 0800T z Samborca do Klimontowa. Od strony Jachimowic pomiędzy wzgórzami głęboką doliną przez Strączków płynie rzeka Kępianka. Jest to bardzo malownicza część wioski. Aktualnie wieś zajmuje obszar 189,86 ha i zamieszkuje w niej 182 osób, w tym 94 kobiety i 88 mężczyzn.

Wieś Strączków graniczy od wschodu z Chobrzanami i Gorzyczanami, od południa z Ryłowicami, od zachodu z Jachimowicami, a od północy z Janowicami. Przez wieś przebiega droga powiatowa z Samborca do Klimontowa, dwie drogi gminne: do Chobrzan i Kolonii Gnieszowskiej, oraz droga  wiejska dojazdowa do dawnego folwarku.

Strączków od 1 stycznia 1973 roku należy do gminy Samborzec w powiecie sandomierskim (województwo świętokrzyskie). Dzieci i młodzież ze Strączkowa uczęszczają do szkoły w Chobrzanach. Mieszkańcy wioski należą do parafii św. Jana Ewangelisty i św. Marty w Chobrzanach.

Już w dokumentach kościelnych z 1227 roku wieś Strączków była wymieniana jako Strancow – wieś leżąca w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów, gdzie był folwark. W przywileju ks. Bolesława V Wstydliwego dla klasztoru koprzywnickiego z 1227 roku powiedziane jest, że „część dóbr wsi Strancow (Strączków) kupili zakonnicy (cystersi) od dziedzica wsi Grzegorza, część zaś im podarował”. Od 1337 roku Strączków został włączony do nowo utworzonej parafii Chobrzany. Wieś w tym okresie nadal była własnością klasztoru koprzywnickiego i posiadała powierzchnię 5 łanów kmiecych, karczmę i 2 zagrodników. Z powierzchni gruntu płacono cystersom dziesięcinę wartości 5 grzywien. Od 1337 roku ze wsi Strączków przeznaczone były również dziesięciny stołowe dla biskupów krakowskich. W drugiej połowie XVI wieku, według zapisu regularnych poborów powiatu sandomierskiego z 1578 roku, klasztor w Koprzywnicy posiadał tylko 4 zakonników, 1 łan pola uprawnego i 1,5 łana nieużytków w tym łąki i pastwiska, które znajdowały się między innymi na terenie Strączkowa. Folwark w Strączkowie zajmował wówczas powierzchnię 189 mórg pola a ziemia włościańska (należąca do wioski) stanowiła 111 mórg.

Wieś Strączków odległa jest od Sandomierza o 14 wiorst. W końcu XVIII wieku zamieszkiwało ją 53 osoby w 8 domach.

Od dnia 9/23 marca 1868 roku właścicielem dóbr wsi Strączków został Gawrył Chruszczow Sokolnikow. Majątek wyceniony na wartość 3 000 srebrnych rubli otrzymał w nagrodę jako donację (majorat) od cara Rosji. W 1876 roku po jego śmierci majorat w Strączkowie przejął jego syn Aleksander Chruszczow Sokolnikow. Był on generałem wojsk carskich. Stał na czele carskich władz okupacyjnych Lublina i w sposób bezwzględny zwalczał powstańców z 1864 roku. To właśnie on zatwierdził wyrok śmierci na Leonie Frankowskim. Wyrok wykonano. We wsi zamieszkiwało w tym okresie 65 osób w 13 domach drewnianych. Majorat w Strączkowie popularnie przez mieszkańców nazywany był Chruszczewo.

Ze względu na sytuację polityczną w Europie i wizję wybuchu I wojny światowej już od 1908 roku Aleksander Chruszczow Sokolnikow rozpoczął sprzedaż ziemi z majątku Strączków. Parcelację gruntu zakończył w 1910 roku. Ziemię zakupiło wówczas 41 gospodarzy z wioski, okolicy i jeden żyd Izrael Szlama Szuldman. Już w niepodległej Polsce w 1926 roku Częstocickie Towarzystwo Fabryk Cukru Spółka Akcyjna nabyła na zasadzie kupna- -sprzedaży pod budowę kolejki „Włostów- Koprzywnica” od 4 gospodarzy ze Strączkowa blisko 8 mórg pola za kwotę 2 007 złotych polskich.

Widok na dolinę Kępianki. Sierpień 2014 roku. Fot. A. Cebula

 W 1905 roku jeden z mieszkańców Strączkowa Józef Skrzypczak został wcielony do armii carskiej i był uczestnikiem wojny rosyjsko-japońskiej na dalekim wschodzie. Na wojnie tej przebywał 5 lat.

W okresie międzywojennym na dwie wioski Ryłowice i Strączków był jeden sołtys. Przed II wojną światową sołtysami wsi byli: Wincenty Wilk ze Strączkowa i Józef Drabowicz z Ryłowic. W czasie okupacji niemieckiej do sierpnia 1944 roku sołtysem Strączkowa był Józef Drabowicz z Ryłowic. Pod koniec II wojny światowej sołtysem wsi został Wincenty Wójcik. Kolejnymi sołtysami wsi Strączków byli już mieszkańcy tej miejscowości: Józef Sowiński, Zdzisława Gil, Wacław Osemlak, Stefan Rokosz, pani Skrzypczak i Małgorzata Wrona. Aktualnie sołtysem wsi jest Katarzyna Gil.

W czasie II wojny światowej na terenie Strączkowa, Ryłowic, Chobrzan i Gorzyczan zawiązał się ok. 20-osobowy oddział partyzancki Batalionów Chłopskich. Komendantem jednego z pododdziałów został mieszkaniec Strączkowa Wincenty Wójcik. We wrześniu 1939 roku podczas nalotu bombowego niemieckich samolotów pod Radymnem zginął mieszkaniec Strączkowa żołnierz Józef Tworek, do niewoli niemieckiej w 1943 roku trafił Józef Wilk.  W kwietniu 1945 roku w bitwie pod Berlinem zginął Mieczysław Gołębiowski.

Przed II wojną światową w Strączkowie szewcem był Wincenty Wójcik a kowalem Henryk Skrzypczak, który był nim także po zakończeniu II wojny światowej. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku na „Starej Wsi” odbywały się zabawy taneczne organizowane przez grupę młodzieży z wioski. Zabawy odbywały się głównie w niedzielę.

W Strączkowie występują następujące nazwy części wsi: Kolonia Strączków, Kolonia Strączków „A”, Stara Wieś przy rzece Kępiance.

Od średniowiecza do 1954 roku wieś należała do gminy Klimontów. W latach 1954-1973 włączona została do nowo utworzonej Gromadzkiej Rady Narodowej w Chobrzanach.

 We wsi funkcjonuje sklep spożywczy GS Koprzywnica oraz dwa punkty skupu owoców i warzyw. Mieszkańcy wioski zajmują się głównie uprawą warzyw i owoców, co stanowi główne źródło ich utrzymania.

Na gruncie wiejskim, tzw. gromadzkim, o powierzchni 28 arów nazywanym Walerówką przy drodze powiatowej Samborzec – Jachimowice na skrzyżowaniu dróg do „Starej Wsi” Strączków i starej drogi do Koprzywnicy stoi kamienny krzyż z arkadową niszą z 1958 roku ufundowany przez mieszkańca wsi Wincentego Wójcika.

Krzyż kamienny z „arkadową niszą” z 1958 roku fundacji Wincentego Wójcika. Fot. A. Cebula

W Strączkowie urodził się ks. prałat Zygmunt Gil, były kanclerz Kurii Diecezji Sandomierskiej, aktualnie jest proboszczem parafii katedralnej oraz kustoszem bazyliki katedralnej pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu.

Opracowanie tekstu: Andrzej Cebula